Słownik gwary myśliwskiej i pojęć związanych z łowiectwem

- A -

ambona - stanowisko strzeleckie nad ziemią, zbudowane na słupach, czasem na drzewie

anons - oszczek - głos psa oznajmiający znalezienie zwierzyny

awantaż - kątowe odchylenie kolby względem poziomej osi lufy

- B -

babrzysko - miejsce kąpieli dzików i jeleni

badylarz - samiec łosia, o porożu w formie odnóg a nie łopat (zobacz: łopatacz)

badyle - kończyny jelenia, łosia

bałuchy - oczy zająca (trzeszcze)

barłóg - legowisko dzików, niedźwiedzi

basior - dorosły samiec wilka

basista - jeleń byk wyróżniający się grubym głosem na rykowisku

biegi - nogi dzika

bekowisko - okres, miejsce godów u danieli

biała stopa - teren polowania całkowicie pokryty śniegiem

bielenie - zdejmowanie skóry z upolowanego zwierzęcia

blaski - oczy zająca (trzeszcze)

bokobrody - kępki dłuższych włosów czuciowych, wyrastające na policzkach rysia, żbika

breneka - potocznie o naboju i pocisku kulowym do broni śrutowej

brok - nazwa określająca drobny śrut

bródka - krótkie piórka u nasady ogona słonki, element ozdobny kapelusza myśliwskiego

bukowisko - okres godowy u łosi

bulgot - głos wydawany przez koguta cietrzewia podczas toków

burknięcie- odgłos podrywającego się z ziemi do lotu jarząbka

byk - nazwa samca jelenia, daniela, łosia lub żubra

- C -

cewki - kończyny sarny

chłyst - młody samiec jelenia, odganiany przez byka do chmary łań

chmara - stado jeleni, danieli, łosi i żubrów

chyb - długa i gęsta szczecina na karku u dzika

chwost - ogon muflona lub pęk długich włosów na końcu ogona dzika

comber - część tuszy zająca i niektórych innych zwierząt łownych

czarna stopa - teren bez pokrywy śniegu

cieki - nogi kuraków, np. u kuropatwy

- D -

darniak - rogacz o wybitnie słabych parostkach i małej tuszy

dryling - trójlufowa broń myśliwska o różnym układzie luf

dwudziestka - myśliwska broń śrutowa kaliber 20

dwunastka - myśliwska broń śrutowa kaliber 12

- E -

ekspres - łamana, kulowa, dwulufowa broń myśliwska

- F -

farba - krew zwierzyny

fajki - kły wyrastające z górnej szczęki dzika

fladry - sznury z zamocowanymi kawałkami czerwonego płótna używane do polowań na wilki

- G -

gach - dorosły samiec zająca

gamrat - odyniec w okresie huczki

gawra - zimowe legowisko niedźwiedzia

ględzenie - głos wydawany przez łanię

grandle - szczątkowe kły w górnej szczęce u jeleniowatych

grzęzy - wymiona samic Łosia i Jelenia

grzybek - kula z broni gwintowanej po rozgrzybkowaniu

guzik - zwykle pierwsze poroże kozła

guzikarz - młody kozioł o porożu w kształcie niskich stożków, guzików

gomółka - samiec okresowo nie posiadający poroża

gwizd - ryj dzika

- H -

haki - poroże kozicy

huczka - okres godowy u dzików

- J -

jasła - drabina, na którą kładzie się karmę dla zwierzyny płowej

jaźwiec - borsuk

jucha - krew niedźwiedzia

- K -

kaban - duży dzik

kantak - pazur na tylnym palcu ptaka drapieżnego

kęsy - zęby u drapieżników

kicaj - zając, czasami królik

kiść - zakończenie ogona żubra

kita - ogon lisa

klapak - nielotna młoda lub nielotna dojrzała kaczka w okresie zmiany upierzenia

klapanie - pierwsza z czterech części pieśni tokowej głuszca

klępa - samica łosia, łosza

kniejówka - broń myśliwska o dwóch lufach - kulowej i śrutowej

korkowanie - trzecia z czterech części pieśni tokowej głuszca

kobylarz - bardzo duży wilk

komora - klatka piersiowa u zwierzyny

kopno - legowisko zająca w śniegu

korona - zwieńczenie poroża jelenia w formie minimum trzech odnóg

kot - zając

kotlina - zagłębienie wygrzebane w ziemi, legowisko zająca

koza - samica sarny

kozioł - samiec sarny

kraczajka - przenośna podpórka do broni (inna nazwa: pastorał)

krykucha - dzika kaczka wyhodowana w niewoli, wykorzystywana do wabienia kaczorów na wiosennych polowaniach w okresie godów

kucharka - pierwsza kaczka przybywająca na zloty

kulka - haczyk służący do patroszenia ptactwa

kulkowanie - patroszenie tuszki ptaka za pomocą kulki

kwadruplet - oddane cztery celne następujące po sobie strzały

kwiat - ogon zwierzyny płowej i borsuka

kwiatek - biała sierść na końcu ogona lisa

- L -

lampy - oczy wilka

latarnia - głowa wilka

legawiec - wyżeł

licówka - łania przewodniczka

linia - szereg myśliwych na polowaniu zbiorowym

linijka - pojazd konny, służący do podwożenia myśliwych w trakcie polowania

lira - ogon cietrzewia

liszka - samica lisa

liściarka - zebrane i zasuszone pędy drzew i krzewów, wykładane w zimie jako karma

lizawka - urządzenie łowieckie instalowane w terenie, służące do wykładania soli dla zwierzyny

locha - samica dzika

loftki - gruby śrut o średnicy powyżej 4,5 mm używany do polowania na wilki

loszka - samica dzika w trzecim - czwartym roku życia

loty - skrzydła ptaków

lustro, lusterko - jasna sierść na pośladkach u zwierzyny płowej, u nasady ogona, talerz

- Ł -

łałok - luźna, obwisła skóra podgardla żubra.

łania - samica jelenia i daniela

łańka - młoda łania, nie prowadząca cielaka

łopaty - forma poroża łosia i daniela w postaci szerokich, spłaszczonych powierzchni zwieńczonych licznymi sękami

łopatacz - samiec łosia, o porożu w formie łopat (zobacz: badylarz)

łosza - samica łosia, klępa

łoszak - młody łoś

łowiec - stara nazwa myśliwego

łyżka - ucho zwierzyny płowej

- M -

maiż - młody orzeł, jastrząb lub sokół którego zaczęto wprawiać do polowania

marczak - młody zając urodzony w marcu

medalion - trofeum w formie spreparowanej głowy z szyją zwierzęcia

mięsiarz - nieetyczny myśliwy, kierujący się głównie chęcią pozyskania tuszy

mikot - wabik używany do wabienia kozłów

miot - kolejne z pędzeń na polowaniu zbiorowym

mykita - lis

myłkus - samiec zwierzyny płowej o zniekształconym, zdeformowanym porożu

mnich - samiec nie posiadający poroża

- N -

nadoczniak - druga od czaszki odnoga w porożu jelenia

naganka - naganiacze uczestniczący w polowaniu, płoszący zwierzynę w kierunku myśliwych

narogi - jadalne narządy wewnętrzne u zwierzyny grubej

na kulawy sztych - na ukos z przodu

na sztych - na wprost z przodu, przodem

nęcisko - miejsce wyłożenia przynęty dla zwierzyny łownej

niedolisek - młody lis

- O -

oczniak - pierwsza od czaszki odnoga w porożu jelenia, daniela

odyniec - samiec dzika

omyk - ogon zająca

opierak - trzecia od czaszki odnoga w porożu jelenia

organista - młody byk, pierwszy rozpoczynający rykowisko

- Ó -

ósmak - samiec z rodziny jeleniowatych o porożu z trzema odnogami na obu rogach

- P -

paśnik - drewniana konstrukcja służąca do dokarmiania zwierzyny grubej, szczególnie w okresie zimowym.

parkoty - okres godowy u zajęcy

parostki - poroże rogacza

perły - charakterystyczne wyrostki kostne na porożu u jeleniowatych

perukarz - kozioł o zdeformowanym porożu w formie narośli pokrytej scypułem

pędzel - kiść dłuższych włosów u nasady penisa jelenia, muflona, dzika

piastun - młody niedźwiedź, pozostający z matką do następnego roku

pielesz - gniazdo ptaka drapieżnego

pies - samiec lisa, borsuka, jenota

płowa zwierzyna - sarny, daniele, jelenie i łosie

podryw - sposób polowania, polegający na strzelaniu do ptactwa wypłaszanego przez samego strzelca

pokot - ogół upolowanej zwierzyny, ułożony na zakończenie polowania z zachowaniem myśliwskiej hierarchii gatunków

polano - ogon wilka

pole - określenie wieku psa myśliwskiego - rok pracy psa

ponowa - świeży śnieg

posoka - farba, krew zwierzyny grubej

posyp - paśnik dla kuropatw i bażantów formie daszku

przelatek - dzik w drugim roku życia

pudlarz - myśliwy, który podczas polowania grupowego oddał najwięcej chybionych strzałów

- R -

rabiec - młody ptak łowczy, jeszcze pstrokaty; lub (z ros.), młody sokół lub jastrząb, nazwa od rabego koloru upierzenia

rapcie - racice dzika

rogacz - samiec sarny

rosochy - poroże łosia w formie łopat

rozłoga - rozstaw poroża zwierzyny płowej

róże - pierścienie kostne u nasady poroża zwierzyny płowej

rudel - stadko, stado saren

rykowisko - okres, miejsce godów jeleni

- S -

sadyba - koliba, kwatera myśliwska

samura - stara samica dzika żyjąca samotnie

scypuł - owłosiony, ukrwiony naskórek pokrywający formujące się poroże

selekt - zwierzę kwalifikujące do odstrzału selekcyjnego, np. z powodu słabych cech dziedzicznych

sęki - rogowe palczaste odrosty na łopatach daniela

siuta - samica sarny

skoki - nogi zająca

słuchy - uszy zająca

stawka - noga lisa i borsuka

strzelba - śrutowa broń myśliwska

strzyże - włosy u nasady nosa zająca

suknia - sierść zwierzyny płowej i dzika

szable - kły dzika wyrastające z dolnej żuchwy

szarak - zając

szczwacz - osoba układająca charty i ogary

szczwać - polować z chartami

szesnastka - myśliwska broń śrutowa kaliber 16

szlifowanie - czwarta ostatnia część pieśni godowej głuszca

szpicak - samiec z rodziny jeleniowatych w pierwszym porożu bez odnóg

szydlarz - samiec z rodziny jeleniowatych w drugim porożu bez odnóg

sztucer - myśliwska broń kulowa z gwintowaną lufą

szóstak - samiec z rodziny jeleniowatych o porożu z dwiema odnogami na obu rogach

siadło - drzewo, na którym zasiadł na noc głuszec

- Ś -

ścinka - fragmenty sierści, odcięte od tuszy przez pocisk.

ślepia - oczy drapieżników

ślimy - rogi muflona

świece - oczy żubra, zwierzyny płowej, kozicy, muflona i dzika

- T -

tabakiera - zakończenie gwizdu, nos u dzika

troki - rodzaj wielorzemykowych pęt, zazwyczaj skórzanych lub sznurkowych, służących do noszenia upolowanego ptactwa.

trzeszcze - oczy zająca

turzyca - sierść zająca i królika

tusza - ciało upolowanej zwierzyny grubej

tuszka - ciało upolowanej zwierzyny drobnej

tyka lub tyczka - róg u samców z rodziny jeleniowatych

- U -

ubić - trafić, upolować

unosić - przyzwyczaić ptaka łowczego do przebywania na ręce sokolnika

- V -

varmint - rodzaj sztucera z nieco cięższą, masywniejszą lufą, bez muszki i szczerbinki.

- W -

wachlarz - ogon koguta głuszca

wadera - samica wilka

wiatr - węch u psa myśliwskiego

dolny wiatr - charakterystyczny sposób pracy psa myśliwskiego, z głową przy ziemi

górny wiatr - sposób pracy psa myśliwskiego, z głową uniesioną

warchlak - młody dziczek w pierwszym roku życia

wataha - stado dzików lub wilków

wieniec - poroże jelenia

wietrznik - nos psa i zwierząt drapieżnych

widłak - samiec z rodziny jeleniowatych o porożu z jedną odnogą na obu rogach

wnyk - pętla do łapania zwierzyny, zastawiana przez kłusownika

wycinek - dzik samiec w trzecim - czwartym roku życia

wykot - narodziny młodych u królika, zająca, sarny, kozicy i muflona

wyprzedzenie - zakładm jaki daje się celując i strzelając do poruszającego się zwierzęcia

- Z -

zabawca - pies gończy, który nie mogąc odnaleźć tropu, głosi w jednym miejscu

zestrzał - miejsce, w którym stało zwierzę w chwili przyjęcia kuli.

zierniki - oczy ptaków

złom - gałązka z drzewa iglastego wsadzana do pyska zwierząt ułożonych w pokocie

- Ż -

żmurek - lis o kasztanowym kolorze futra

(źródło: Wikipedia, wolna encyklopedia)